W czerwcu moją Półkę Wstydu* opuściła książka „Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze” Joanny Erbel. Kupiłam ją z dwóch powodów. Po pierwsze, pod wpływem zeszłej edycji WUD Silesia, na której Joanna Erbel była prelegentką. Po drugie, z powodu mojej ostatniej fascynacji future thinking i strategic foresight, o której pisałam już kiedyś na blogu.
Gdy tylko zakończyłam lekturę, zapytałam na moim Instagramie, co by było gdybym zaczęła udostępniać swoje notatki z lektur: hot or not? Jak widać, ankieta jasno pokazała, że hot! Zatem, oto pierwszy artykuł z cyklu #PółkaWstydu, w którym publikuję notatki z książek, które ową Półkę Wstydu w chwale i majestacie opuszczają.
Wychylone w Przyszłość. O czym przeczytasz?
Zacznijmy od tego, czego możesz się spodziewać po lekturze „Wychylonych w Przyszłość”. Joanna Erbel zaprasza nas na spacer po opowieściach z poszukiwania lepszego świata. W tej wędrówce daleko jej od pesymizmu i równie daleko od skrajnego optymizmu i naiwności. Na pierwszych stronach przedstawia nam ideę protopii, w której świat nie musi być idealny, a po prostu po troszku lepszy.
Podczas spaceru autorka oprowadza nas po lokalnych, oddolnych, obywatelskich działaniach. Zarówno w Polsce, jak i za granicą. Przedstawia przykłady prototypowania rzeczywistości i testowania nowych idei. Zachęca do tego, by ćwiczyć wyobraźnię i tworzyć nowe narracje, które posłużą nam za drogowskaz w czasach, w których zmiana myślenia wydaje się konieczna.
Lekturę zakończyłam zainspirowana i pobudzona do działania. Wynotowałam sporo inicjatyw i idei, o których wcześniej nie słyszałam. Wyjście z obszaru projektowania dla przestrzeni cyfrowej i zanurzenie się w lekturze o projektowaniu i prototypowaniu w przestrzeni miejskiej było dla mnie bardzo orzeźwiające. Kilka fragmentów książki m.in. te o potrzebie nowych narracji czy ćwiczeniu się w wyobrażaniu sobie przyszłości do teraz mocno we mnie pracuje. Na gorąco poleciłam ją kilku moim znajomym, które „siedzą” w lokalnych inicjatywach.
O autorce książki „Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze”
Joanna Erbel jest sociolożką, działaczką miejską, ekspertką od spraw mieszkaniowych. To również członkini zespołu CoopTech Hub, pierwszego w Polsce centrum technologii spółdzielczych, współzałożycielka i członkini zarządu PLZ Spółdzielni. A także: założycielka Fundacji Blisko zajmującej się wspieraniem aktywności lokalnych i tworzeniem wiedzy na temat innowacji mieszkaniowych i współpracowniczka Fundacji A/typowi działającej na rzecz neuróżnorodności. To autorka nie tylko „Wychylonych w przyszłość”, ale też „Poza własnością. W stronę udanej polityki mieszkaniowej”.
Notatki z lektury „Wychylonych w Przyszłość”
Ulubione cytaty
Przyszłość już tu jest, ale nierówno rozłożona.
William Gibson
Budowanie świata na trzech zasadach: pierwsza z nich to przekonanie, ze narracje kształtują rzeczywistość, a odpowiedzialność za ich tworzenie spoczywa na nas. Bez pozytywnych opowieści o lepszym świecie, pokazujących jedną z możliwych dróg rozwoju, trudno będzie stawić czoła obecnym wyzwaniom.
Joanna Erbel
Niepełnosprawność to ograniczenie wynikające ze sposobu funkcjonowania społeczeństwa, polegające na dyskryminacji i wykluczaniu osób, których ciała odbiegają od wyznaczonej przez społeczeństwo normy zdrowia.
Maria Reiman
Mózg, aby dobrze pracować, potrzebuje zarówno momentów intelektualnego wysiłku, jak i rozluźnienia. Nuda w tym przypadku to czas regeneracji i otwarcie się na przypadkowość.
Olivia Fox Cabane i Judah Pollack w The net and the butterfly: the art and practice od breakthrough thinking
Książki biorą się z rozmów. Z tych, które prowadzimy sami ze sobą, a czasem również z innymi.
Joanna Erbel
Ciekawostki i idee warte zapamiętania
- Solarpunk jako jedna z możliwych narracji
- Hawajska filozofia Huna – głównym jej założeniem jest nieenergetyzowanie tego, co złe. Szkielet wyznacza siedem zasad:
1. Świat jest tym, czym myślimy, że jest (myśli kształtują rzeczywistość).
2. Energia podąża za uwagą.
3. Możemy kształtować nasze życie niezależnie od tego, co się stało w przeszłości.
4. Skuteczność jest miarą prawdy.
Pozostałe 3 zasady nie zostały wymienione w książce.
- Ekonomia obwarzanka.
Wewnętrzna granica to podstawowe potrzeby nas jako ludzi: dostęp do wody, pożywienia, energii i mieszkania, a także możliwość kontaktu z innymi ludźmi. Zdrowie, edukacja, dochód, praca, wartości i prawa obywatelskie: pokój i sprawiedliwość, prawo do posiadania głosu politycznego, sprawiedliwość społeczna i równość płci.
Zewnętrzna granica to zmiana klimatu, zakwaszenie oceanów, zanieczyszczenia chemiczne, przeżyźnienie wód, zanieczyszczenie powietrza, uszkodzenie warstwy ozonowej, utrata bioróżnorodności.
Dwa okręgi to instrukcja obsługi tworzenia nowych polityk rozwojowych.
- Idea miast piętnastominutowych, w której to, co na co dzień potrzebne powinno znajdować się nie dalej niż kwadrans pieszo lub rowerem. Przykład: Paryż i jego nowa polityka przestrzenna
- Bentoizm Yanceya Stricklera, spojrzenie na długoterminowe skutki działań układa w cztery perspektywy: Teraźniejsze Ja, Teraźniejsze My, Przyszłe Ja, Przyszłe My. (Więcej na 190 stronie oraz w książce Stricklera: „To jest nasza przyszłość”)
- Dylemat więźnia, Alberta Tuckera. Ćwiczenie intelektualne, które stawia pytanie jak powinni postąpić winni przestępstwa podczas przesłuchania. Jeśli jeden z dwóch więźniów zezna, to ten wychodzi na wolność, zaś milczący więzień dostaje 10 lat odsiadki. Jeśli obaj będą milczeć, spędzą w więzieniu 6 miesięcy za inne przewinienia. Jeśli zaś obaj zeznają, to dostaną 5-letnie wyroki. Ćwiczenie stawia pytanie: Jak powinni zachować się więźniowie, postępując racjonalnie?
- Koncepcja 8:80 Gila Peñalosy: dobre miasto powinno być przyjazne zarówno dla 8-latki, jak i 80-latki.
Książki, do których nawiązuje autorka
- Piąty Święty Żywioł, Starhawk
- Wyspa, Aldous Huxley
- Atlas zbuntowany, Ayn Rand
- The net and the butterfly: the art and practice od breakthrough thinking, Olivia Fox Cabane i Judah Pollack
- Walka o ulice. Jak odzyskać miasto dla ludzi, Janette Sadik-Khan, Seth Solomonow
- To jest nasza przyszłość, Yancey Strickler
Inspirujące inicjatywy miejskie:
- Rewolucja transportowa, Nowy Jork, Janette Sadik-Khan. Za pomocą puszki farby malując nowe, tymczasowe pasy, uspokoiła ruchów centrum miasta. Więcej o eksperymencie w książce „Walka o ulice”.
- Amsterdam do 2050 chce zostać miastem cyrkularnym. (Więcej: str. 116)
- Fabryka Pełna Życia w Dąbrowie Górniczej, jako przykład postawienia elastyczności jako rdzenia myślenia projektowego do tworzenia miejskich przestrzeni publicznych (Więcej: str. 120)
- Vancouver i Healthy City Strategy, jako przykład polityki miejskiej stawiającej na zdrowie na pierwszym miejscu. Healthy City Strategy oparte jest na trzech filarach: zdrowi ludzie, zdrowie społeczności, zdrowe środowisko (więcej na str. 131)
- W parlamencie Finlandii działa Komisja ds Przyszłości od 1993! 17 parlamentarzystów prowadzi dialogi na temat możliwych scenariuszy przyszłości
- Waluty lokalne np bristol pound, brixton pound, bristol pay, greencoin Gdańsk). O lokalnych walutach od 150 str
- Fairbnb z Wenecji (Więcej: str. 170)
- Przewozowa spółdzielnia Eva z Montrealu (Więcej: str. 169)
- Fifty Years Hence, Fundusz 50y założony przez Elę Madej. Długoterminowe myślenie i inwestycja w przyszłość. (Więcej na 147 stronie). Nazwa w nawiązaniu do eseju Churchilla, w którym przewiduje energię jądrową, telefony komórkowe, inżynierię genetyczną, sztuczna inteligencję i hodowane mięso.
Podsumowanie
To już wszystkie moje notatki z książki „Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze”, które zachowałam dla siebie w trakcie czytania i którymi dzielę się z Tobą. Zakładając, że wzbudziły w Tobie ciekawość, zachęcam Cię do przeczytania książki od deski do deski.
Do napisania!
Ula
O #PółceWstydu
Na moim regale piętrzą się nieprzeczytane książki. Niektóre z nich już lata czekają na swój czas w czytelniczym kąciku. To ta najgęściej zastawiona, uginająca się pod ciężarem książek półka, to właśnie ona. Półka Wstydu. Nieustannie przypomina mi o tkwiących na nich skarbach. W serii #PółkaWstydu wstawiam notatki z książek, które zdołały opuścić Półkę Wstydu. W chwale i akompaniamencie anielskich śpiewów.